Τα αρνητικά συναισθήματα δεν επιδρούν μόνο στον τομέα της ψυχολογίας, αλλά γίνονται εχθρός της σωματικής υγείας, με ιδιαίτερες προεκτάσεις στη στοματική υγεία.
Γράφει η Αλέξια Σταμάτη, χειρουργός οδοντίατρος, DDS
Τον τελευταίο χρόνο, μετά την εμφάνιση του κορονοϊού, ο μέσος άνθρωπος είδε τη ζωή του να αλλάζει ριζικά μέσα από την απώλεια βασικών ελευθεριών του, την αναστολή της εργασίας του αλλά και τον περιορισμό των ψυχαγωγικών αναγκών του. Οι αλλαγές αυτές που εισέβαλαν ξαφνικά και απροειδοποίητα στην καθημερινότητά του δεν θα μπορούσαν να μην έχουν αντίκτυπο φυσικά στην ψυχολογία του, αυξάνοντας σημαντικά τα ποσοστά κατάθλιψης και άγχους.
Παραμέληση της στοματικής υγιείας
Όλο και περισσότερος κόσμος, βάσει ερευνών, παραμελεί τον εαυτό του και χάνει την αυτοπεποίθησή του στις μεγάλες περιόδους του lockdown. Η κακή ψυχολογική διάθεση σε συνδυασμό με την περιορισμένη κοινωνικότητα οδηγούν στην παραμέληση καθημερινών συνηθειών προσωπικής φροντίδας, και ιδιαίτερα της στοματικής υγείας, όπως το βούρτσισμα των δοντιών. Η ανεπαρκής απομάκρυνση των βακτηρίων που υπάρχουν στη στοματική κοιλότητα προκαλεί την εμφάνιση νόσων των ούλων (ουλίτιδα, περιοδοντίτιδα) ή των δοντιών (τερηδόνα).
Αλλαγή στις διατροφικές συνήθειες
Η διαρκής παραμονή στο σπίτι και η απομόνωση κάποιες φορές δημιουργούν στον άνθρωπο την ανάγκη να ικανοποιηθεί και να «ανέβει» ψυχολογικά μέσα από την αυξημένη κατανάλωση γλυκών και υδατανθράκων, τροφών δηλαδή που του προσδίδουν ευχαρίστηση, αλλά παράλληλα δημιουργούν πρόσφορο έδαφος για τα μικρόβια του στόματος, που επηρεάζουν άμεσα τη στοματική υγεία. Επιλέγονται μάλιστα να καταναλώνονται μεταξύ των κύριων γευμάτων, γεγονός που αυξάνει ακόμη περισσότερο τον κίνδυνο τερηδόνας. Η ζύμωση των σακχάρων οδηγεί στην παραγωγή οξέων που μειώνουν το pH της οδοντικής πλάκας και φθείρουν έτσι την αδαμαντίνη των δοντιών. Πολλοί μάλιστα επιλέγουν να καλύψουν τις καταθλιπτικές τους τάσεις με το αλκοόλ, το οποίο ανάλογα με την οξύτητά του και τη συχνότητα κατανάλωσης αυξάνει και τον κίνδυνο διάβρωσης του σμάλτου.
Βρυγμός και στοματοπροσωπικός πόνος
Ο βρυγμός, ή αλλιώς το σφίξιμο ή τρίξιμο των δοντιών, είναι μια κακή συνήθεια που παρατηρείται έντονα στους αγχώδεις ανθρώπους που βιώνουν στρεσογόνες καταστάσεις. Συμβαίνει κυρίως κατά τη διάρκεια του νυχτερινού ύπνου, αλλά κάποιες φορές και την ημέρα, κάτω από συνθήκες πίεσης. Η στοματική υγεία σε αυτή την περίπτωση ζημιώνεται αισθητά, καθώς συχνά τα άτομα που σφίγγουν τα δόντια τους παρουσιάζουν φθορά στο κοπτικό μέρος των δοντιών, υπερευαισθησία λόγω της αποκαλυμμένης οδοντίνης αλλά και πόνο στους μυς του προσώπου, οι οποίοι υπερλειτουργούν.
Ο στοματοπροσωπικός πόνος, που περιγράφεται ως διάχυτος πόνος στην κρανιοπροσωπική και στοματογναθική περιοχή και συχνά έχει τη μορφή νευραλγίας, συναντάται σε μεγάλο αριθμό καταθλιπτικών ατόμων. Συχνά μάλιστα παρατηρείται μη φυσιολογική λειτουργία της κροταφογναθικής άρθρωσης, με συνοδά συμπτώματα τη δυσκολία στη μάσηση, την κατάποση και την ομιλία. Έτσι κλονίζονται τόσο η στοματική υγεία όσο και η ποιότητα ζωής του ατόμου.
Ισχυρή φλεγμονή – Ανίσχυρη άμυνα
Ο ανθρώπινος οργανισμός καθημερινά προσπαθεί να αντιμετωπίσει εκατομμύρια μικρόβια και να αποκαταστήσει την υγεία του στόματος ενεργοποιώντας τον μηχανισμό φλεγμονής, που «ειδοποιεί» τα κύτταρα άμυνας να πολλαπλασιαστούν και να εξολοθρεύσουν την απειλή. Πολλές φορές, η φλεγμονή γίνεται αντιληπτή και έτσι ο οργανισμός προειδοποιεί, προσπαθώντας να αποκαταστήσει παράλληλα την υγεία του στόματος, όπως στην περίπτωση αιμορραγίας και ερυθρότητας των ούλων. Στην περίπτωση των ανθρώπων που βιώνουν έντονη κατάθλιψη για μεγάλο χρονικό διάστημα αυξάνεται η παραγωγή της κορτιζόλης, μιας ορμόνης που διεγείρει τα κύτταρα για αύξηση πρωτεϊνών φλεγμονής, ενώ παράλληλα το ανοσοποιητικό τους σύστημα υπολειτουργεί. Με αυτόν τον τρόπο η υπάρχουσα αιμορραγία παραμένει και γίνεται εντονότερη ή η υπάρχουσα περιοδοντίτιδα μπορεί να οδηγηθεί ταχύτερα σε επιδείνωση και απώλεια δοντιών.
Μείωση ροής σάλιου
Η ξηροστομία είναι ένα βασικό σύμπτωμα των ατόμων που βιώνουν κατάθλιψη αλλά και μια σημαντική παρενέργεια των αντικαταθλιπτικών φαρμάκων. Το σάλιο είναι ασπίδα για την υγεία της στοματικής κοιλότητας, καθώς, πέρα από την εφύγρανση και τη διευκόλυνση της κατάποσης, εξισορροπεί το pH του στόματος, προφυλάσσοντας από τα οξέα των μικροβίων που προκαλούν τερηδόνα. Επιπλέον, χάρη στο ασβέστιο, το φθόριο και τα ιόντα φωσφόρου που περιέχει, βοηθά στην προστασία και σταθεροποίηση υπαρχουσών βλαβών. Έτσι, η μείωση της ροής του σάλιου μπορεί να οδηγήσει σε χαλασμένα δόντια, σε ένα ευάλωτο στοματικό περιβάλλον, όπως και σε κακοσμία.
Άφθες, έλκη, μυκητιάσεις
Η ψυχή συχνά αντανακλά στο σώμα, και τα σημάδια της είναι άμεσα και φανερά. Έτσι και σε καταστάσεις έντονου στρες, η αποτύπωσή του στο στόμα μπορεί να συμβεί με τη μορφή μυκητιάσεων και ελκών. Οι πιο συχνές και καθημερινές εκδηλώσεις είναι οι άφθες, που μοιάζουν με πληγές στο εσωτερικό του στόματος, και ο επιχείλιος έρπης. Ακόμη και αν υποχωρούν έπειτα από λίγες μέρες, είναι σίγουρα επώδυνα σημάδια που μπορούν στο μέλλον να εμφανιστούν ξανά και να «ξανατραυματίσουν» τη στοματική υγεία.
Αύξηση καπνίσματος
Οι καπνιστές σίγουρα γνωρίζουν καλά πως το τσιγάρο, πέρα από μια κακή συνήθεια, είναι και ένας τρόπος να διαχειρίζονται παροδικά το άγχος τους. Στην περίοδο της καραντίνας πολλοί το αξιολογούν και ως συντροφιά και εκτόνωση. Ωστόσο, δεν παύει φυσικά να είναι καταστροφικό για την υγεία του στόματος. Εκτός από την άμεση επίδρασή του καπνίσματος στις νόσους των ούλων, την ξηροστομία και την κακοσμία που προκαλεί, εμπλέκεται αποδεδειγμένα και στον καρκίνο του στόματος.
Το στόμα θα μπορούσε να είναι ένας από τους καθρέφτες της ψυχικής υγείας του ανθρώπου, καθώς το σώμα διαθέτει πολλούς για να αντανακλά τα συναισθήματα. Πρόκειται για έναν φαύλο κύκλο, όπου η κακή ψυχολογία και το έντονο καθημερινό στρες προκαλούν σοβαρά προβλήματα στο στοματικό περιβάλλον, ενώ ένα παραμελημένο στόμα μειώνει ακόμη περισσότερο την αυτοπεποίθηση του ατόμου και τη διάθεσή του για ζωή.
Ένα υγιές χαμόγελο είναι πηγή αισιοδοξίας και ελπίδας, γι’ αυτό και παρά τις δύσκολες συνθήκες που βιώνει ο καθένας, ιδιαίτερα τον τελευταίο χρόνο των περιορισμών, αφενός χρειάζεται διαχείριση της ψυχολογίας και αφετέρου φροντίδα και πρόληψη για την υγεία του στόματος και του σώματος γενικότερα.
Πηγη:https://health4u.gr/odontiatriki/stomatiki-ygeia-kaki-psychologia/